Elektrikte tüketiciden 2,3 milyarlık vurgun!/ Yusuf Yavuz

Dağıtım şirketleri istedi, EPDK zam yaptı. EMO, 2018’de hiç zam gelmese bile yalnızca konut kullanıcılarının cebinden fazladan 2,3 milyarlık elektrik parası çıkacağını açıkladı…

Yusuf Yavuz

Enerji Piyasasını Düzenleme Kurulu’nun  aldığı karara göre elektrik tüketicilerini büyük bir vurgun bekliyor. 1 Ocak’tan itibaren uygulamaya konulan EPDK’nın kararına göre dört kişilik bir ailenin aylık asgari elektrik faturası 100 lirayı aşacak. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), 2018 yılında başka hiç zam yapılmasa bile yalnızca konut kullanıcılarının cebinden 2,3 milyar lira fazladan elektrik parası tahsil edileceğini açıkladı. Kar odaklı çalışan piyasanın belirleyiciliği ve iktidarın günü birlik siyasi çıkar kaygısının egemenliği altındaki elektriğin bir kamu hizmeti olduğunun göz ardı edildiğine vurgu yapılan EMO’nun konuyla ilgili açıklamasında, “Elektriğin temel bir insan hakkı olduğu ve ekonominin ana girdisini oluşturduğu dikkate alınarak, bir an önce kamu yararını gözeten politikalar uygulamaya konulmalıdır” görüşüne yer verildi.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), EPDK tarafından alınan kararla elektrik faturalarına bu yıl içinde yansıyacak olan zammın maliyetini gözler önüne serdi. Elektrik zammının büyük bölümünün enerji maliyetinden değil, dağıtım bedelinden kaynaklandığını açıklayan EMO,  EPDK’nın 1 Ocak 2018’den itibaren uygulamaya konulan kararıyla çıplak enerji ve perakende hizmete yüzde 7, kayıp ve kaçak, dağıtım ve iletim bedellerine yüzde 12.7 zam yapıldığına dikkat çekti.

ZAMMIN ARDINDAN EN AZ ELEKTRİK FATURASI 100 TL’Yİ AŞACAK

Yeni elektrik tarifelerine göre meskenlerin, elektriği yüzde 8.8 zamlı kullanacaklarına dikkat çekilen EMO’nun konuyla ilgili yaptığı açıklamada,  en az 230 kilovat saat olarak öngörülen dört kişilik bir ailenin asgari elektrik tüketimi için ödenecek faturanın aylık 100 lirayı aşacağına dikkat çekilerek, “2018 yılında başka zam yapılmasa bile yalnızca konutların kullandığı elektrik üzerinden 2.3 milyar TL fazladan tahsilat yapılacak” denildi.

EPDK DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN İSTEDİĞİ ZAMMI YAPTI

Bir kamu hizmeti olan elektrik için Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından belirlenen yeni tarifelere göre dağıtım sistemi kullanıcısı tüm tarife gruplarına yüzde 8.41 ile yüzde 8.91 arasında değişen oranlarda zam yapıldığı belirtilen EMO açıklamasında, “Doğalgazla elektrik üreten şirketler geçen yıldan bu yana, dağıtım şirketleri de kur artışları nedeniyle artan kredi maliyetleri, yenilenebilir enerjinin yükü gibi gerekçeleri sıralayarak elektrik fiyatlarına zam yapılmasını istiyorlardı. Son olarak BOTAŞ’ın elektrik üreten santrallara yapacağı doğalgaz satışlarına yüzde 8 zam açıklamasının ardından elektrik fiyatlarının artacağı beklentisi oluşturulmuştu. EPDK, 1 Ocak 2018 tarifeleriyle şirketlerin taleplerini dikkate alarak elektrik fiyatlarına zam yaptı” ifadelerine yer verildi.

DAĞITIM, İLETİM VE KAYIP KAÇAK, BEDELLERİNE ZAM YAPILDI

EPDK’nın ‘sadeleştirme’ adı altında tarife kalemlerini 2016 yılı başından itibaren gizlemeye başlaması nedeniyle yapılan zamda kayıp ve kaçak bedeli, iletim bedeli, dağıtım hizmeti bedeli, çıplak enerji maliyeti ve perakende satış hizmet bedeli gibi kalemlerde yapılan artışları ayrı ayrı değerlendirmenin mümkün olamadığı görüşü savunulan açıklamada, şöyle denildi:  “EPDK’nın açıkladığı tarifeler incelendiğinde; yapılan zammın büyük bölümünün çıplak enerji maliyeti ve perakende satış hizmetini kapsayan ‘perakende enerji bedeli’ zammından kaynaklanmadığı görülmektedir. Perakende enerji bedelinde, yüzde 6.86-7.13 oranları arasında tarife gruplarına göre değişen artışlar yapılırken, ‘kayıp ve kaçak, iletim, dağıtım’ bedellerini kapsayan ‘Dağıtım bedeli’ kalemine ise yüzde 10.56-15.29 arasında değişen zam uygulanmıştır. Böylece dağıtım şirketlerinden enerji alan kullanıcıların vergi ve fon kesintileri hariç birim elektrik bedelleri ortalama yüzde 8.41 ile 8.91 oranları arasında zamlanmıştır.

‘İKTİDAR ŞİRKETLERİN ZAM BEKLENTİSİNE GÖRE HAREKET ETTİ’

Konutlar için bu zam oranı yüzde 8.9 olurken, vergi ve fon kesintilerinin yapıldığı kalemdeki artışın daha sınırlı tutulmuş olması nedeniyle küçük bir oynama ile kullanıcılar faturalarında zammı yüzde 8.8 olarak görecekler. Böylece iktidar, vergi gelirlerinde oluşacak kaybı göze alarak dağıtım şirketlerinin daha fazla zam beklentilerini karşılamak üzere hareket etmiş; ‘perakende enerji Bedel’inin fatura içindeki yüzde 65.1 olan payını yüzde 63.9’a indirirken, ‘dağıtım bedeli’ payını yüzde 34.9’dan yüzde 36.1’e çıkarmıştır.”

TÜKETİCİLER 2018’DE FAZLADAN 2.3 MİLYAR TL ÖDEYECEK

Elektrik Mühendisleri Odası, 4 kişilik bir ailenin en az harcama ile bir ayda 230 kilovat saat elektriğe ihtiyacı olacağı hesabından yola çıkarak yeni zam nedeniyle aylık asgari elektrik faturasının 94.75 TL’den 103.09 TL’ye yükseleceğini ortaya koydu. Türkiye’nin yıllık elektrik tüketiminin 280 milyar kilovat saat olduğu ve bunun da yüzde 22’sini mesken kullanıcılarının oluşturduğuna ilişkin veriler dikkate alındığında, yapılan yüzde 8.8’lik zam nedeniyle 2018 yılında yalnızca konut kullanıcılarından yaklaşık 2.3 milyar TL daha fazla elektrik bedeli tahsil edileceğine işaret edilen EMO’nun açıklamasında, “Bu fazladan tahsilatın yaklaşık 904 milyon TL’lik bölümü dağıtım, iletim ile kayıp ve kaçak bedeline, 911 milyon TL’lik bölümü enerji üretim şirketleri ile perakende satış şirketlerine, kalan 413 milyon TL’lik bölümü ise vergi ve fon geliri olarak devletin kasasına girecektir” denildi.

‘ELEKTRİKTE KAMU YARARI GÖZETİLMELİ’

“Doğası gereği kar odaklı çalışan piyasanın belirleyiciliği ve iktidarın günü birlik siyasi çıkar kaygısının egemenliği altında elektriğin bir kamu hizmeti olduğu göz ardı edilmektedir” görüşüne yer verilen EMO açıklamasında, “Bu yönetim anlayışı nedeniyle tüm ülkenin karanlıkta kalmasına yol açan sistem oturması, kış aylarında sanayi bölgelerine elektrik verilememesi, elektriğin pahalılaşması sorunlarıyla karşılaşmaktayız. Elektriğin temel bir insan hakkı olduğu ve ekonominin ana girdisini oluşturduğu dikkate alınarak, bir an önce kamu yararını gözeten politikalar uygulamaya konulmalıdır” görüşüne yer verildi.