Gericiliğe karşı...

Aydınlanma ile başlıyoruz...

17. Yüzyılda açıldı, 18. Yüzyılda Büyük Fransız Devrimi ile taçlandı. Aydınlanmanın yaptığı açıktı; doğa ile insan arasındaki ilişkiden dini ve tanrıyı çıkarıyordu. İnsan böylece doğa ile doğrudan ilişki kuran aydınlanmış bir tür olarak yeniden tanımlanıyordu. Yeni insan dini bir varlık olmaktan çok felsefi bir varlık olacak, dinin buyruklarıyla değil aklıyla hareket edecekti. Aydınlanma çağının öncü düşünürleri aklın otoritesine dayanarak tanrının kellesini uçurdular ve böylece kralın kellesinin uçurulması için gereken akli ortamı hazırlamış oldular. Son adımı atmak Kant’ın izinden giden "Incorruptible” Maximilien Robespierre’e kaldı. Boyun eğmez bir devrimciydi, pek diktatördü ve çok acımasız olduğunu biliyoruz. Diktatoryaya inandığı ve zalim olduğu için değildi bu. Aydınlık bir düzene ulaşmak için diktatorya ve terör geçici ancak zorunlu devrimci yöntemlerdi. Cumhuriyet’ten geri dönülmesini engellemek için kralı idam ettirmek icraatları arasındadır. Kurmak için kırmak gerekiyordu, çok kırıcı olduğunu biliyoruz.

Demek ki Aydınlanma ile başlayacaksak Kant’ın ve onun pratik hali Robespierre’in izinden yürümeliyiz. Bu iz ise, “Jakoben” bir yola işaret etmektedir. “Jakoben”, AKP döneminin yandaşlarının en ağır küfrüdür. İttihat’ı ve Kemalizm’i Jakoben saydılar ve mahkemelerde hep Jakoben aradılar. Aydınlık korkusudur ve artık buradayız.

Aydınlanma, insan ve doğa arasındaki ilişkiden tanrıyı çıkarmakla başlar, bunun yerine tanrıya ve dine ihtiyaç duymayan yeni bir düşünme biçimi koyarak mantıki sonuçlarına ulaşır. Kralsız ve tanrısız bir yoldur aydınlanma. Kralsızlık cumhuriyete, tanrısızlık ise laikliğe yolu açar. Bunlar, laiklik ve cumhuriyet, aydınlanmanın olmazsa olmazlarıdır.

Fransa’da başlayan bu devrimci rüzgâr ağır ama düzenli adımlarla Osmanlı coğrafyasına doğru ilerledi, III. Selim işte böylesi boyun eğmez devrimcilerin Avrupa’yı salladığı yıllarda iktidara gelmişti. Saray erkânı uzun zamandır Yeniçeri ocağının oyuncağıydı. Ama Selim, “Hacı Bektaş köçekleri” dediği Yeniçerilerin sorun yaratmasının nedeninin Bektaşi tarikatı olduğuna inanıyordu. O yüzden Yeniçerilere karşı kurduğu Nizam-ı Cedid askerinin manevi eğitimini Mevlevi Tarikatına bıraktı. Böylece devletinin, bağnazlığın ve yobazlığın cenderesinden kurtulabileceğine inanıyordu. Jean-Jacques Rousseau sultana pek uzaktı, Robespierre’in gelişi için ise tarihin henüz işini tamamlaması gerekiyordu.

Yeniçeri ocağını bütünüyle ortadan kaldırma planları yapan II. Mahmut da bunun aynı zamanda tarikata karşı bir savaş olduğunun bilincindeydi. Ocağın kaldırılmasının ardından Bektaşilikle mücadele yıllarca sürdü. Bektaşileri bulabildikleri her yerde tepelediler veya kovaladılar. Tarikat hakkında inanılması güç söylentilerin yayılmasına ön ayak oldular. Bugün “Bektaşi fıkrası” diye anlatılan şeylerin çoğu o dönemde Bektaşiliği karşı yürütülen bu karşı propagandanın yadigârıdır. O da Selim gibi Bektaşilerin bıraktığı boşluğu Mevleviye ile doldurdu. Mevleviye’nin gücü yetmeyince Nakşibendiyeyi yardıma çağırdı. Ordu, bir tarikattan ötekine geçerek modernleşmeye çalışıyordu.

III. Selim-II. Mahmut döneminden bu yana yenileştirilmeye çalışılan ve manevi eğitimi bir tarikattan ötekine geçen ordunun savaşma kabiliyetinde bir sıçrama sağlanamadı. Devlet hemen her yerde toprak kaybederek Anadolu’ya doğru çekiliyordu. Onunla birlikte kaybedilen topraklardaki Müslüman nüfus da göçüp Anadolu içlerine yerleşmekteydi. Bir yandan bitimsiz savaşlarda ordunun tek asker kaynağı olan Anadolu Müslüman ahalisi büyük sayılarla kırılıyor, öbür yandan yerleri Balkanlardan kaçıp gelen yeni Müslüman nüfusla dolduruluyordu. Bu büyük nüfus hareketleriyle Anadolu bir yüzyıl içinde ve tuhaf bir şekilde yeniden İslamlaştı.

Fransız Devrimi ile icat edilen “halk ordusu” veya “ordu millet” kavramı Osmanlıya hala pek uzaklardaydı. İttihatçıların bu yöndeki denemeleri sadece küçük başlangıçlar olarak kaldı. Ordunun temel insan malzemesinin “din adına” savaşmaktan öte bir pratiği yoktu. İçinde bir gerici ayaklanmayı da barındıran 1908 Devrimi ile 1920 arasındaki sert iklim din ile ulus arasında bu gelgit ile şekillendi. Örneğin Anadolu hareketinin zaferi kesinleştikten sonra yapılan mübadelede esas alınan şey hala dindi. Müslüman ile Türk arasındaki sınır pek bulanıktı, bu iki kavram arasındaki ayrım yapmaya genellikle ihtiyaç duyulmuyordu.

Kemalist Cumhuriyetin devraldığı miras işte budur. Tekke ve tarikatların kapatılması, alfabenin ve takvimin değiştirilmesi, hilafetin kaldırılması gibi “devrim”lerle, dinin gündelik hayat üzerindeki etkisinin kırılmaya çalışılması bu miras üzerinden düşünülmelidir. Geç Kemalist Aydınlanmanın kısa süren ürkek devrimiydi bu. Evet, Jakoben yöntemler kullanmışlardı ama hiçbir zaman yeterince kararlı olamamışlardı. Kemalizm “Jakobenizm yetmezliği” ile maluldür. Bir yandan dinin gündelik yaşam üzerindeki etkisini kırmaya çalışırken, diğer yandan Diyanet’i kurarak dini devletin kontrolünde tutmaya çalıştılar. Geç Kemalist aydınlanma ışığını çabuk kaybetti ve uzun bir karşıdevrime ilham vererek silinip gitti.

Elbette bu başarısızlığın pek çok maddi temeli vardı. Ama 19. Yüzyılın tarikattan beslenme kültürü de hala canlı ve etkiliydi. Nazım Hikmet’in ilk şiirlerindeki Mevlevi etki veya Mustafa Kemal’in Tahsin Mayatepek’e hazırlattığı “Mayatepek Raporu” bunun kanıtlarıdır.

Aslında Sufi bir tarikata benzemeyen “modern gerici” Nurculuk da bu yıllarda şekillendi. 2. Dünya savaşının ardından bir veba gibi yayılan “Komünizm korkusu” devlet ile Nurcuları birleştirdi. Komünizmle Mücadele Dernekleri içinde kurulan örtük ilişkiler, 12 Mart’ta 12 Eylül’de aleni ve yasal bir biçime büründü.

12 Eylül, Kemalizm’in Cumhuriyetçi yorumunu gömmüştür ve yerine anti Kemalist yeni bir “Atatürkçülük” geliştirmiştir. Kemalizm’in bu yeni versiyonu dinin kamu yaşamındaki varlığını ve meşruiyetini kabul etmiş görünmekteydi. Buna sistemin verdiği ad “Türk-İslam Sentezi”dir. Bu sentezde din, bir ahlak sistemi veya bir toplumsal kurum olmaktan çok, devletin elindeki toplumsal denetim araçlarından biri olarak görülmektedir. Bugünkü TRT ve Diyanet’in kökleri işte “Kemalist Devlet”in 12 Eylül Cuntası elindeki bu dönüşümünde yatmaktadır.

Fakat yine de Türk İslam Sentezi’nde belirleyici olan “Türk”lüktür ve bu dinci bir milliyetçiliği haber vermektedir. Bunlar 27 Mayıs’ın siyasi programının antitezleridir. 12 Eylül ile birlikte, 27 Mayıs’ın Kemalizm’i yeniden ayakları üzerine dikme girişimi engellenmiştir.

Devletin büsbütün gericiliğe teslimi ise 28 Şubat’ta başlayan ve Ergenekon-Balyoz gibi davalarla taçlandırılan bir süreçle tamamlanmıştır. Böylece devlet, “Nur talabeleri” denilen imam çetesi tarafından ölü ele geçirilmiş, Cumhuriyet’in ilk yılları ile kesintiye uğrayan gericileşme programında tekrar başa dönülmüştür.

Demek ki, hala Büyük Fransız Devriminin ve Kemalist Aydınlanmanın ön günlerindeyiz. Demek ki tartışmamıza, Marks’ı ayrı tutarak, onunla birlikte yeniden Kant’ı ve Robespierre’i çağıracağız. Ve demek ki Aydınlanmadan başlamak için Kemalizmle yeniden hesaplaşacağız.

Kemalizm’den muhafazakâr Atatürkçülüğe evirilen bir ideolojik restorasyonun elbette tartışılacak pek çok yönü var. Ancak ve bununla birlikte “Cumhuriyetin eskisi” ile ilgili eleştiriler utanç verici bir sığlık içinde. Yüzyıllık tarih neredeyse bir tek kavramın içine “askeri vesayet’e sıkıştırıldı ve olağanüstü mahkemeler eliyle yeni bir tarih yazımına girişildi.

Evet, Kemalizm ve onun kurduğu Cumhuriyet pek çok noktada eksikli, pek çok noktada cüretkâr, pek çok noktada ürkektir. Ama bir iddiası vardır. Elbette iddiası olan eleştirilmeyi de hak eder ama önce bilmek gerekir.

Şurası açık; bildiğimiz Cumhuriyet bitti ve yerine neyin geleceğini henüz bilmiyoruz. Eskinin son aktörleri diz çöküp utanç verici bir biçimde teslim olarak tarih sahnesinden çekildi. Sistem, yeniden tarikatlar arasında seçim yaparak devletin manevi değerlerini ayakta tutmaya ve yönetilebilir kılmaya çalışıyor.

Ama bütün bu karanlık tabloda islamizasyonun tamamlandığı ve bunun sorunların arttırmaktan başka bir şeye yol açmadığı ortaya çıkıyor. Ülkeyi büyük bir felaketin eşiğine getiren, insanı kirleten, ezen, yok eden, kullaştıran uzun gericilik dönemi yolun sonunda.

Büyük Fransız Devriminin ve Kemalist Aydınlanmanın ön günlerindeyiz ve gericiliğe karşı Aydınlanma ile yeniden başlıyoruz.

Siyasal anlamda devrimci sınıf da, biat kültürünün ve kulluğun ilgasıyla mümkün olmuştur. Biat kültürünü ve kulluğu kaldırma görevi hala omuzlarımızdadır.

Gericiliğe Karşı Aydınlanma Hareketi eninde sonunda soldur.

Sol’dayız ve başlıyoruz…

Orhan Gökdemir

29/02/2016 Pazartesi

BAŞKA KAPIYA / Suay Karaman

 

Siyasi iktidar tarafından ‘ileri demokrasi’ ile yönetildiği söylenen ülkemizde düşüncelerini açıkladığı ve gazetecilik mesleğini yaptığı için Can Dündar ile Erdem Gül'ün tutuklanması, hüküm giymesi gerçek demokrasi ile açıklanamaz. Gerçek demokrasi ile çelişen bu durum nedeniyle toplumun vicdanında da, bu gazetecilerin tutuklu kalmalarına yönelik olumsuz bir kanaat vardı. Bu yüzden serbest kalmaları, hukukun üstünlüğü adına sevindirici olmuştur. 92 gün sonra özgürlüklerine kavuşan bu ikili, haksızlığa uğramanın, suçsuz yere hapiste yatmanın ne anlama geldiğini anlamışlardır belki…

 Erdem Gül, Cumhuriyet Gazetesi’ne gelmeden önce, asker ve sivil aydınlar ile gazetecilere kurulan kumpasların baş destekçisi The Taraf Gazetesi’nde görevliydi. “Türk Milleti diye birşey yoktur” gibi erdemsiz sözü söyleyebilen birisinin, The Taraf Gazetesi’nden sonra yeni Cumhuriyet Gazetesi’ne gelmesi de normaldir.

 Can Dündar, Atatürk imajını bozmaya ve aşağılamaya çalışan ‘Mustafa’ filmi ile ne olduğunu ve ne yapmak istediğini göstermiştir. “Kıbrıs'ı verelim, kurtulalım”, “soykırım iddialarını tanıyıp içimizi rahatlatalım” gibi özel dayatmalar ile PKK terör örgütünün utangaç savunucusu olan ve ürettiği bazı haberlerle, eserlerin çalıntı olduğu mahkeme kararıyla onaylanmış bir sahtekardır.

 14 Nisan 2012 tarihinde Milliyet Gazetesi'ndeki 'Başka Kapıya' adlı yazısında; “dün düzmece andıçlarla demokratları yok etmeye çalışanlar, bugün düzmece kanıtlarla yargılandığından yakınıyor. Adaletsizliğe, zulme karşı her zaman herkesin yanındayız. Ama dün burnundan kıl aldırmayan mağrurların, bugün mağdur rolü oynamasına cevabımız aynı: Başka Kapıya” diyen Can Dündar, yıllarca haksız yere hapis yatanlar için daha olumlu düşünmeyi de öğrenmiştir belki.

Aydınlık Gazetesi’nin yaptığı bir haberi, aradan 16 ay geçtikten sonra çalıp, yeniden haber yapan yeni Cumhuriyet Gazetesi yöneticileri için dava açılması normal bir durum değildir. Ne olursa olsun, yeni Cumhuriyet Gazetesi yönetimine karşı yapılan bu hukuksuzluğun karşısında olmak gerekir. Ortada suç olsa bile, tutuksuz yargılamak varken iki gazetecinin tutuklanması onaylanacak bir durum değildir. Hukukun bir gün herkese gerekeceği unutulmamalıdır.

Cumhuriyet Gazetesi, cumhuriyeti yıkmak isteyenler tarafından ele geçirilince, Dündar ve Gül’ün her ikisi de destek olup, bu safta yerlerini almışlardı. Ergenekon, Balyoz gibi davalarda askerler, sivil aydınlar ve gazeteciler iftiraya uğratılıp, hapis yatırılırken sesleri çıkmamış ve kılları kıpırdamamıştı. O zaman sessiz kaldıkları hukuksuzlukların şimdiki hedefi, kendileri olmuşlardı. Dıştan gelen zorlamalarla aralarında adam gibi adamların da  bulunduğu birçok kişiye, Silivri cezaevi önünde bu ikili için destek nöbeti tutturuldu. Basın özgürlüğü adına bu iki gazeteciye destek istendi. Özgür basın; vatanını ve milletini seven, ulusal egemenliği ve tam bağımsızlığı savunan, halkından yana tavır koyan, ilkeli insanlardan oluşur. Ülkemizde basın özgür olmadığı için, böyle gazeteciler ve insanlar azınlıktadır. Bu nedenle sadece kendisine gerekli olduğunda hukuku ve basın özgürlüğünü savunur gibi yapanlara destek verilmez, verilemez, verilmemesi gerekir. Böylelerine “başka kapıya” demek hoş olmasa bile, söylenecek farklı bir söz de yok gibidir.

Bu ikilinin başvurusundan önce Anayasa Mahkemesi’nde başka gazetecilerin de hak ihlali nedeniyle başvurusu bulunmaktaydı. Onlar hiç gündeme alınmadan, kişiye ya da emperyalizmin baskısına göre adalet dağıtılmamalıdır. Cumhuriyet Gazetesi’ni açık açık Fethullah'ın gazetesi yapan Can Dündar ve Erdem Gül’e, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar hayırlı olsun, Atatürkçülükten de, bizden de uzak dursunlar ve “başka kapıya” gitsinler. Şimdi gelinen durumlardan elde edilen ilk sonuç, geçmişleri kirli insanları kahraman gibi sunmamayı öğrenmektir. Bu öğreti en azından “ben Atatürkçüyüm” diyenler için geçerli olmalıdır.

 İlk Kurşun Gazetesi, 29 Şubat 2016.

Survivor Gerçeği..!! SURVİVOR’ ve Benzerleri Toplumu ‘FORMATLIYOR’! / Banu AVAR

SURVİVOR’ ve Benzerleri Toplumu ‘FORMATLIYOR’! / Banu AVAR

Toplantının ardından büyük bir telaşla arkadaşlarının yanından ayrılıyor.. Giderken ‘Survivor başlayacak. Acelem var! Yeah!’ diyor.

Böylece uzun zamandır yazmak isteyip bir türlü vakit bulamadığım Survivor’ın sırası geliyor…

*-*-*

Dünyada onlarca milyon kişi interaktif TV oyunları izliyor…

Son 10 yılda ekranlara damga vuran “REALİTY Show’lar aslında toplumda ‘algı yönetimi’ sağlıyor. Survivor 1997’den beri ortalığı kasıp kavuruyor. Fikir İngiliz Charlie Parsons’a ait… Şimdi İngiltere’nin en zengin medya figürlerinden biri. Hayat arkadaşı ve ortağı Lord Vahid Ali.

Lord Ali İngiltere İşçi Partisi’nde ve Lordlar Kamarası mensubu. Gay hakları konusundaki çıkışlarıyla ünlü, medya devi Rupert Murdoch’un kızıyla ortak, İngiltere’nin mülti milyarder medya baronu. Lordlar Kamarası’nda bir dönem Tony Blair’in temsilcisi oldu.

Survivor yapımcısı Mark Burnett yine İngiltere doğumlu. 17 yaşında İngiliz ordusuna katıldı. Kuzey İrlanda ve Falkland savaşında İngiliz paraşüt birliğinde yer aldı 22 yaşında Amerika’ya göç etti. Beverly Hills’de şoför ve güvenlik elemanı olarak çalıştı. Şimdi dünyanın en zengin yapımcısı.

Time dergisi tarafından ‘Dünyanın En etkili Şahısları’ listesinde yer aldı. Hemen her yıl bir Emmy ödülü kazandı… Küresel sermaye ve uzantılarının en gözde adamı.

Survivor’ın ana fikri: ‘Hayatta kalmanın tek şartı var: Kazanmak isteyen her şeyi yapar, herkesi harcar!’dır.

Bu kapitalizmin de ana kuralıdır.

Kapitalizm orman kanunudur. Güçlü olan öbürlerini yok eder. Kural budur!

Bunun için ekonomiyi, siyasi mekanizmaları, silahlı gücü, bilimi ve medyayı kullanır.

Soğuk savaş döneminde propaganda araçlarının ve medyanın kullanımını konu alan binlerce çalışma vardır.

Amerikalı bilim adamları ‘yenidünya düzenine’ geçmek için, işgal kadar ‘kültürel üstünlük yaymanın farz olduğunu’ söylemişlerdir. Buna göre ‘uluslararası piyasalar genişleyecek, ideolojik taarruz buna eşlik edecektir’.

İdeolojik taarruz!

İdeolojik taarruzun en önemli araçları eğitim ve medyadır. Medyanın en etkili dalı görsel olandır.

Görsel medyanın toplum şekillendirmesinde önemli rolü vardır. Algı değişimini en kolay yoldan sinema ve TV yapmaktadır.

Algı yönetimi, ‘görünmez’ bir süreçtir ve ideolojik taarruzun en önemli ilkesidir.

Amerikalı antropolog Nader, söyle der: ‘Görünmez faktör, kontrol süreçlerinin ve mekanizmalarının toplamıdır. Görünmezlik zihinlerin sömürgeleştirilmesi yoluyla başarılmaktadır! Buna göre yanlış olan, doğru görünür. . Düşünülemeyecek davranışlar normalleşir. İtiraz eden bağımsız düşünceliler, kavgacı ‘çatışmacı’ sayılır…’

Toplumlara çeşitli ‘tipolojiler’ dayatılır ve medya vasıtasıyla o tiplemelerle oynanır.

SURVİVOR ya da benzeri TV programları, son 10 yıldır onlarca ülkede milyonlarca kişiyi ‘Yeni Dünya Düzeni’nin toplum mühendisliği için formatlamaktadır.

Küresel sermaye için, ‘Güç’ün silahlı kullanımı (hard power) yansıra, ‘yumuşak’ kullanımı da (soft power), had safhada önemlidir

*-*-*

Oyun iki takıma ayrılmış yarışmacıların birbirini kırıp dökmesine dayalıdır. Açlık soğuk, psikolojik gerginlik ortamında en çok direnen parayı ve ödülleri kazanır.. Arkadaşlarına en sinsi davranan parsayı alır..

Oyunun dekorundan, sunucunun tarzına kadar, ekrana ‘yenidünya düzeni’ kalıpları damga vurmaktadır.

En yakın dostlar birbirine karşı yırtıcı bir mücadeleye girişir ve işin psikolojik boyutu yarışmacıların insani duygularının törpülenmesini gerektirir.. Birer birer elenirler ve kalanlar birbirine karşı diş biler… Oyunlar giderek sinsileşir.

Ekranda ‘yenidünya düzeni’nin yırtıcı, aktörleri.. Vardır. Gelecek çağın duygusuz robotlarını üretmek için mükemmel bir ekran denemesidir Survivor…

Mesela sevecen karakter Pascal Nouma, Survivor’ın Türkiye versiyonunda, ülkemizde belli bir kesimi temsil eden karikatür tiplemelerce kışkırtılınca oyun dışına itilivermiştir.

‘Dobra’ Asena, dobra olmasının bedelini ödemektedir. Yani bu gibi özellikler ‘iyi’ değildir..

Bu gibi oyunlarda kapitalizmin arkadan vurma yöntemleri geçerlidir. Ve o yöntemleri en iyi benimseyenler model olarak gösterilir.

İyi niyetle bu gibi yarışmalara yem olan kişiler, ‘dürüst, insanca değerleri savunan’ bireyler olmayı hedefleyebilirler… Ama unutmasınlar, oyun ‘KÜRESEL’.

Kim küresel ‘jungle’a uygunsa o zirveye gider! Giderler de ne mi olur.. Biraz para, biraz ekran şöhretine ulaşır ve yeniden sistemin karanlıklarına dönerler. Survivor iştahla yeni kurbanlarını bekler..

Mark Burnett’in, Charlie Parsons’ın ve eşi Lord Alinin banka hesapları ve Survivor pazarlayan yerel şirketlerin hacmi biraz daha genişler!

Ekrana yapışmış milyonlar her geçen saniye yoksullaşır ve yokluktan çıkmak için gerekli iradeleri bu ve benzeri medya oyunlarıyla felce uğratılır. !

Genç kardeşlerim, ekranlardan üzerinize boşaltılan algı bozucu yayınlara karşı kalkanlarınızı yükseltin!

Orman kanunlarıyla ‘hayvanlar’ yaşasın biz insanca bir düzen için uğraşalım!

Banu AVAR, 9 Mayıs 2011